با آپارتمان‌نشینی و تراکم بالای جمعیت در شهرهای مدرن، یافتن فضایی سبز در دل آپارتمان‌ها به امری دشوار تبدیل شده است. در چنین شرایطی، پاسیو به عنوان جایگزینی خلاقانه و ایده‌آل برای حیاط خلوت، پا به عرصه وجود گذاشت. پاسیو، فضایی روباز و محصور در دل آپارتمان است که می‌تواند به مکانی سرسبز و دل‌انگیز برای ساکنین تبدیل شود.
پاسیو از واژه فرانسوی Patio به معنی نورگیر گرفته شده است. به دلیل اینکه این کلمه فرانسوی است، خیلی‌ها فکر می‌کنند که طراحی این فضا برداشتی از طراحی‌های غربی است. اما بانگاهی به تاریخ معماری ایران به این نکته می‌توان پی برد که این نوع طراحی در معماری قدیم نیز دیده شده است و برای روشنایی فضاهای تاریک همیشه فضای پاسیو طراحی می‌شده است.
پاسیو چیست؟
پاسیو (Patio) که به آن نورگیر هم می‌گویند بخشی از فضای داخلی ساختمان است که به میزان نورگیری فضای داخلی ساختمان کمک می‌کند. کاربرد دیگری که این فضا دارد، زیباسازی فضای واحد است. بسیاری از افراد پاسیو را پیروی معماران و طراحان داخلی از طراحی غربی می‌دانند اما از گذشته تاکنون در معماری ایرانی این نوع فضا وجود داشته است.
در فضاهایی که نور مناسب و مستقیم وجود نداشته باشد، ایجاد پاسیو یا نورگیر الزامی است. نورگیری ساختمان‌ها به دو صورت کلی وجود دارد، یکی از راه‌ها نورگیری با کمک پنجره‌ها است و راه دیگر در صورتی که ایجاد پنجره به فضای باز وجود نداشته باشد، ایجاد پاسیو و پنجره دادن به پاسیوست.
پاسیو در آپارتمان
این فضا همانند حیاط خلوت از بالاترین قسمت ساختمان تا پایین‌ترین قسمت کشیده می‌شود. پاسیو فضایی همانند اتاقک برای واحد همکف ایجاد می‌کند که فقط طبقه همکف دسترسی به آن دارد. سایر طبقه‌های ساختمان تنها می‌توانند از نور آن استفاده کنند و نمی‌توانند از محیط آن استفاده کنند. پاسیو در آپارتمان می‌تواند بهترین مکان برای استراحت، گپ‌وگفت خانوادگی و همچنین مطالعه و کار باشد.
کاربرد و مزایای پاسیو:
- ایجاد فضای سبز در آپارتمان: پاسیو به شما امکان می‌دهد تا از زیبایی و طراوت طبیعت در آپارتمان خود لذت ببرید.
- افزایش ارزش آپارتمان: وجود پاسیو می‌تواند ارزش آپارتمان شما را به طور قابل توجهی افزایش دهد.
- ارتقای کیفیت زندگی: پاسیو فضایی مناسب برای استراحت، مطالعه، صرف غذا و دورهم جمع شدن با دوستان و خانواده است. این امر می‌تواند به ارتقای کیفیت زندگی شما کمک کند.
- کاهش استرس: حضور در طبیعت و تنفس هوای تازه، به کاهش استرس و اضطراب کمک می‌کند.
- ایجاد فضایی خصوصی: پاسیو فضایی خصوصی و دنج برای شما فراهم می‌کند که می‌توانید از آن برای فرار از شلوغی و سروصدای دنیای بیرون استفاده کنید.
معایب پاسیو:
- فضای محدود: پاسیو معمولاً فضای محدودی دارد و ممکن است برای برخی افراد کافی نباشد.
- هزینه ساخت: ساخت پاسیو می‌تواند هزینه‌بر باشد.
- محدودیت‌های قانونی: در برخی از مناطق، ساخت پاسیو به مجوزهای خاص نیاز دارد.
- نیاز به نگهداری: پاسیو نیاز به نگهداری و مراقبت دارد، از جمله آبیاری گیاهان، تمیز کردن کف و دیوارها و …
انواع پاسیو:
- پاسیو مدرن
- پاسیو سنتی
- پاسیو روباز
- پاسیو سرپوشیده
چیدمان و طراحی پاسیو:
طراحی پاسیو باید با توجه به متراژ، سبک دکوراسیون آپارتمان، سلیقه شخصی و نیازهای شما انجام شود. در هنگام طراحی پاسیو باید به نکات زیر توجه کنید:
- انتخاب سبک مناسب: پاسیو می‌تواند به سبک‌های مختلفی مانند مدرن، سنتی، مینیمال و … طراحی شود.
- استفاده از نورپردازی: نورپردازی مناسب می‌تواند به زیبایی و جذابیت پاسیو در شب‌ها کمک کند.
- انتخاب مبلمان و تجهیزات: مبلمان و تجهیزات پاسیو باید به گونه‌ای انتخاب شوند که در فضای موجود جای بگیرند و با سبک دکوراسیون پاسیو همخوانی داشته باشند.
- کاشت گل و گیاه: گل‌ها و گیاهان می‌توانند به زیبایی و طراوت پاسیو اضافه کنند.
- ایجاد حوضچه یا آبنما: حوضچه یا آبنما می‌تواند به آرامش و زیبایی پاسیو کمک کند.
طراحی پاسیو مدرن:
در پاسیو مدرن، از المان‌های اضافی و غیرضروری پرهیز می‌شود و بر روی عناصر اصلی مانند خطوط صاف، سطوح صاف و رنگ‌های خنثی تمرکز می‌شود. استفاده از مصالح مدرن مانند شیشه، فلز و بتن، به زیبایی و جذابیت این نوع پاسیو می‌افزاید.
مبلمان و تجهیزات پاسیو مدرن نیز باید ساده و مینیمال باشند. از گلدان‌ها و گیاهان با برگ‌های ظریف و ساقه‌های باریک برای حفظ هارمونی با فضای پاسیو استفاده می‌شود. نورپردازی پاسیو مدرن نیز باید ملایم و غیرمستقیم باشد تا فضایی آرام و دنج ایجاد کند.
ایده‌های نورپردازی پاسیو به سبک مدرن
- استفاده از لامپ‌‌ها ال ای دی و خورشیدی
- نصب چراغ‌های دیواری و آویز
- استفاده از چراغ‌های زمینی
- نورپردازی نقطه‌ای پاسیو
- نورپردازی خطی پاسیو
- استفاده از لوسترهای مینیمال
پاسیو سنتی:
در پاسیو سنتی، از حوضچه یا آبنما برای ایجاد صدای دلنشین آب و خنک کردن فضا استفاده می‌شود. گلدان‌های سفالی با گل‌های رنگارنگ و گیاهان معطر، طراوت و سرسبزی را به این فضا می‌بخشند. مبلمان و تجهیزات پاسیو سنتی نیز باید از جنس چوب یا حصیر باشند تا با فضای کلی آن هماهنگی داشته باشند.
نورپردازی پاسیو سنتی باید گرم و ملایم باشد تا فضایی صمیمی و دلنشین ایجاد کند. استفاده از فانوس‌ها و شمع‌ها می‌تواند به زیبایی و جذابیت این نوع پاسیو بیفزاید.
محل مناسب پاسیو
در بخش‌هایی از منزل که معمولاً شامل آشپزخانه، اتاق خواب، پذیرایی و بخش‌های پشتی خانه می‌شود، نورگیری به طور کافی وجود ندارد. در این حالت است که برای رساندن نور طبیعی به این فضاهایی که از پنجره‌هایی که رو به فضای خارجی باز می‌شوند، دور هستند، باید پاسیو تعبیه شود. برای انتخاب محل مناسب برای طراحی پاسیو باید به چند نکته توجه کرد که عبارتند از:
- نور خورشید: پاسیو باید در محلی ساخته شود که از نور خورشید کافی در طول روز بهره‌مند باشد. این امر به رشد و شادابی گیاهان کمک می‌کند و فضایی گرم و دلنشین در پاسیو ایجاد می‌کند.
- دید و منظر: پاسیو باید به گونه‌ای ساخته شود که از دید و منظر زیبایی برخوردار باشد. می‌توانید پاسیو را رو به حیاط، باغ یا حتی خیابان بسازید تا از منظره دلنشین آن لذت ببرید.
- حفظ حریم خصوصی: پاسیو باید به گونه‌ای ساخته شود که حریم خصوصی ساکنین آپارتمان را حفظ کند. برای این منظور، می‌توانید از حصار، دیوار یا گیاهان برای محصور کردن پاسیو استفاده کنید.
- دسترسی آسان: پاسیو باید از طریق درب یا پنجره به راحتی قابل دسترسی باشد تا رفت و آمد به آن آسان باشد.
- محدودیت‌های فضایی: قبل از انتخاب محل پاسیو، باید به محدودیت‌های فضایی آپارتمان خود توجه کنید.
- ملاحظات قانونی: در برخی از مناطق، ساخت پاسیو در بعضی از قسمت‌های آپارتمان مانند بالکن ممنوع است. قبل از ساخت پاسیو، باید از قوانین و مقررات مربوط به آن در محل سکونت خود مطلع شوید.
گلخانه کردن فضای پاسیو یا نورگیر
محیط گلخانه معمولاً محیطی شاد و نشاط‌آور را برای اعضای خانواده ایجاد می‌کند. مهم‌ترین کاری که در طراحی این فضا باید رعایت شود، در نظر گرفتن این کاربری برای این فضاست. معمولاً در خانه‌های ویلایی از پاسیو برای ایجاد گلخانه استفاده می‌شود. یک گلخانه نیازمند هوای مطبوع و نور کافی است که برای طراحی پاسیو با کاربری گلخانه‌ای حتماً این موارد باید رعایت شود.
پوشاندن سقف پاسیو
- طراحی سقف شیشه ای
اولین انتخاب برای پوشاندن سقف این فضا استفاده از شیشه است. در گذشته از شیشه‌های معمولی برای پوشاندن این فضا استفاده می‌شد اما هم اکنون با پیشرفت تکنولوژی و وجود مصالحی همانند فایبرگلاس شفاف، پلی‌کربنات شفاف و پوشش‌های حبابی نورگیر برای سقف فضای پاسیو پیشنهاد می‌شود. این متریال جدید هم طول عمر بیشتری دارند و هم فضای شما را زیباتر می‌کنند. مثلاً پلی‌کربنات شفاف در مقابل نور و گرما و تابش مستقیم نور خورشید ماندگاری بالاتری داشته و می‌تواند سال‌ها برای شما کار کند.
- طراحی سقف متحرک
روش دیگر برای پوشاندن سقف پاسیو استفاده از سقف‌های متحرک است. در صورت استفاده از سقف‌های متحرک هزینه شما بالاتر می‌رود اما می‌توانید هر موقع که خواستید سقف را بسته و فضا کاملاً شخصی کنید. حتماً لازم نیست که کل سقف شیشه‌ای یا شفاف باشد. شما می‌توانید بخشی از سقف پاسیو را با کمک آجر یا مصالح این چنینی پوشش دهید. با این کار سقف شما زیباتر خواهد شد و فضایی برای ایجاد آویزها و لوسترهای سقفی خواهید داشت اما نور طبیعی شما کمتر خواهد شد.
- سقف‌های عایق برای پاسیو
سقف‌های عایق پاسیو، با لایه‌ای از فوم پلی استایرن ساخته شده که چند سانتی متر ضخامت دارند؛ این لایه، بیشترین سطح محافظتی را در برابر گرما، بارندگی، اشعه UV و همچنین صداهای محیط داشته و در مقایسه با یک سقف بدون عایق و معمولی، فضای پاسیو را در روزهای گرم و سوزان تابستان، خنک‌‌تر نگه می‌دارد و در نتیجه فضایی مطلوب و راحت به منظور استراحت و گذراندن وقت در پاسیو ایجاد می‌کند.
نکات مقررات ملی ساختمان در رابطه با ساخت پاسیو (Patio)
- کف پاسیو باید شیب‌بندی مناسبی داشته باشد تا دفع آب به راحتی انجام پذیرد.
- اگر Patio برای تامین نور آشپزخانه باشد باید حداقل ۶ متر مربع مساحت و حداقل ۲ متر مربع عرض داشته باشد.
- حداقل مساحت این فضا برای زمین‌های کمتر از ۲۰۰ متر مربع، ۳ درصد مساحت زمین است.
تصاویر پاسیو خیلی قشنگ بود????
خیلی ممنون از شما
ممنون از ایده های جذابی که برای دیزاین پاسیو پیشنهاد دادین
بسیار سپاسگزاریم
نکاتی که گفتید خیلی برای من در طراحی ورودی حیاط آموزنده بود. مرسی واقعاً از این مقاله عالی
باعث افتخاره.ممنون از شما
چه ایده های جذابی از پاسیو به اشتراک گذاشتید ممنون از شما
ممنون از شما که وقت گذاشتید و مطالب رو مطالعه کردید.